Dự báo tài chính có thể quyết định thành bại của một doanh nghiệp. Tuy nhiên, ngay cả những chuyên gia tài chính dày dặn nhất cũng có thể đưa ra những dự báo sai lầm. Bài viết này sẽ liệt kê những sai lầm phổ biến nhất và cách phòng tránh, giúp bạn cải thiện quy trình dự báo và tăng độ chính xác của dự báo tài chính của mình.
Mục lục
Một trong những sai lầm phổ biến nhất trong dự báo tài chính là quá phụ thuộc vào dữ liệu lịch sử. Những gì đã xảy ra trong quá khứ chắc chắn là một chỉ số giá trị, nhưng nó không phải lúc nào cũng là một dự đoán chính xác về kết quả tương lai.
Tại sao đây là một vấn đề: Thị trường phát triển, hành vi người tiêu dùng thay đổi và các yếu tố bên ngoài có thể thay đổi đáng kể bối cảnh kinh doanh. Việc ngoại suy mù quáng các xu hướng quá khứ mà không xem xét các thay đổi tiềm năng trong tương lai có thể dẫn đến dự báo sai lệch.
Cách phòng tránh: Bổ sung dữ liệu lịch sử bằng các chỉ số hướng về tương lai. Xem xét xu hướng thị trường, công nghệ mới nổi và các yếu tố phá vỡ tiềm năng trong ngành của bạn.
Thực hiện lập kế hoạch tình huống để tính đến các trạng thái tương lai tiềm năng khác nhau.
Đọc thêm: CFO có thể giúp cải tiến quy trình dự báo doanh thu như thế nào
Doanh nghiệp thường quá tập trung vào các số liệu và hiệu suất nội bộ, dễ dàng bỏ qua các yếu tố kinh tế, chính trị và xã hội rộng lớn hơn có thể ảnh hưởng đến kết quả tài chính.
Tại sao đây là một vấn đề: Các yếu tố bên ngoài như thay đổi luật pháp, biến động kinh tế hoặc sự kiện toàn cầu có thể có tác động đáng kể đến hiệu suất tài chính của bạn. Không tính đến những điều này có thể dẫn đến dự báo tách rời khỏi thực tế.
Cách phòng tránh: Đánh giá thường xuyên môi trường bên ngoài. Kết hợp các chỉ số kinh tế vĩ mô, xu hướng ngành và các yếu tố địa chính trị vào mô hình dự báo của bạn. Cân nhắc sử dụng phân tích PESTLE (Chính trị, Kinh tế, Xã hội, Công nghệ, Pháp lý và Môi trường) để đảm bảo có cái nhìn toàn diện.
PESTLE là viết tắt của Political, Economic, Social, Technological, Legal, and Environmental (Chính trị, Kinh tế, Xã hội, Công nghệ, Pháp lý và Môi trường.)
Nhiều doanh nghiệp mắc sai lầm là chỉ tập trung vào báo cáo thu nhập và lỗ, bỏ qua dự báo dòng tiền quan trọng không kém.
Tại sao đây là một vấn đề: Một công ty có thể có lãi trên giấy tờ nhưng vẫn gặp vấn đề về dòng tiền đe dọa khả năng tồn tại của nó. Các vấn đề về dòng tiền có thể dẫn đến khó khăn hoạt động, bỏ lỡ cơ hội và trong trường hợp nghiêm trọng, mất khả năng thanh toán.
Cách phòng tránh: Luôn bao gồm một dự báo dòng tiền chi tiết cùng với dự báo lợi nhuận của bạn. Chú ý đến thời điểm của dòng tiền vào và ra, và xem xét các yếu tố như điều khoản thanh toán, quản lý hàng tồn kho và chi tiêu vốn.
Mọi dự báo đều được xây dựng trên một tập hợp các giả định. Một sai lầm phổ biến là chấp nhận những giả định này mà không có sự xem xét hoặc đánh giá lại đầy đủ.
Đọc thêm: 7 "thảm họa" tài chính do sai sót khi sử dụng Excel
Tại sao đây là một vấn đề: Các giả định không được kiểm tra kỹ càng có thể nhanh chóng lỗi thời, dẫn đến dự báo không phản ánh thực tế hiện tại. Điều này có thể dẫn đến ra quyết định kém dựa trên dự báo sai lệch.
Cách phòng tránh: Đánh giá và kiểm tra thường xuyên các giả định cơ bản của dự báo của bạn. Khuyến khích một văn hóa phê bình mang tính xây dựng nơi các thành viên trong nhóm
cảm thấy thoải mái khi đặt câu hỏi về giả định. Sử dụng phân tích độ nhạy để hiểu cách thay đổi trong các giả định chính ảnh hưởng đến dự báo của bạn.Trở về đầu trang
Nhiều doanh nghiệp trải qua biến động theo mùa hoặc hoạt động trong các ngành có chu kỳ. Không tính đến các biến động này có thể dẫn đến lỗi dự báo đáng kể.
Tại sao đây là một vấn đề: Bỏ qua tính mùa vụ hoặc chu kỳ có thể dẫn đến dự báo quá lạc quan trong thời kỳ cao điểm và dự báo quá bi quan trong thời kỳ thấp điẻm. Điều này có thể dẫn đến phân bổ tài nguyên và quản lý tiền mặt kém.
Cách phòng tránh: Phân tích dữ liệu lịch sử của bạn để xác định các mẫu theo mùa. Nếu doanh nghiệp của bạn mang tính chu kỳ, hãy nghiên cứu chu kỳ của ngành và vị trí hiện tại của bạn trong chu kỳ đó. Sử dụng các kỹ thuật như phân tích chu kỳ theo mùa hoặc điều chỉnh chu kỳ trong mô hình dự báo của bạn.
Mặc dù dự báo ở cấp cao là hữu ích cho lập kế hoạch chiến lược, nhưng việc thiếu độ chi tiết trong dự báo của bạn có thể che giấu các chi tiết và xu hướng quan trọng.
Tại sao đây là một vấn đề: Dự báo quá rộng, quá tổng quát có thể che giấu các vấn đề hoặc cơ hội tiềm ẩn trong các dòng sản phẩm, phân khúc khách hàng hoặc khu vực địa lý cụ thể.
Cách phòng tránh: Phát triển dự báo ở cấp độ chi tiết hơn, phân chia dự báo theo sản phẩm, dịch vụ, phân khúc khách hàng hoặc khu vực phù hợp. Cách tiếp cận chi tiết này cho phép dự báo chính xác hơn tổng thể và có thể làm nổi bật các lĩnh vực cần chú ý hoặc thể hiện cơ hội.
Các giám đốc tài chính đôi khi chỉ tập trung vào các số liệu tài chính, bỏ qua các chỉ số phi tài chính có thể cung cấp thông tin giá trị về hiệu suất tương lai.
Tại sao đây là một vấn đề: Các số liệu phi tài chính thường đóng vai trò là chỉ số dẫn (leading indicator) của hiệu suất tài chính. Bỏ qua những điều này có thể dẫn đến bỏ lỡ các dấu hiệu cảnh báo sớm hoặc cơ hội tăng trưởng.
Cách phòng tránh: Kết hợp các số liệu phi tài chính vào quy trình dự báo của bạn. Những số liệu này có thể bao gồm điểm đánh giá sự hài lòng của khách hàng, tỷ lệ turnover nhân viên, dữ liệu thị phần hoặc các hiệu quả vận hành. Những chỉ số này có thể cung cấp một cái nhìn toàn diện hơn về sức khỏe và triển vọng tương lai của tổ chức của bạn.
Trong môi trường kinh doanh đang phát triển nhanh chóng ngày nay, những thay đổi về công nghệ có thể nhanh chóng phá vỡ các mô hình kinh doanh và động lực thị trường đã được thiết lập.
Tại sao đây là một vấn đề: Không dự đoán hoặc tính đến đột phá công nghệ có thể dẫn đến dự báo quá lạc quan cho các doanh nghiệp chưa sẵn sàng hoặc dự báo quá bi quan cho những doanh nghiệp sẵn sàng hưởng lợi từ công nghệ mới.
Cách phòng tránh: Cập nhật thông tin về xu hướng công nghệ trong ngành của bạn. Đánh giá thường xuyên cách các công nghệ mới nổi có thể ảnh hưởng đến mô hình kinh doanh, hành vi khách hàng hoặc bối cảnh cạnh tranh của bạn. Cân nhắc tạo ra các dự báo riêng cho các kịch bản áp dụng công nghệ khác nhau.
Đọc thêm: Giải pháp lập kế hoạch và ngân sách cần những tính năng gì?
Nhiều doanh nghiệp tạo ra dự báo nhưng không theo dõi độ chính xác của chúng hoặc học hỏi từ các lỗi trong quá khứ.
Tại sao đây là một vấn đề: Không đo lường độ chính xác của dự báo và phân tích sự khác biệt, bạn bỏ lỡ các cơ hội quý giá để cải thiện quy trình dự báo và xác định các định kiến hệ thống.
Cách phòng tránh: Có một quy trình chính thức để đánh giá độ chính xác của dự báo. So sánh thường xuyên kết quả thực tế với dự báo, phân tích phương sai và sử dụng những hiểu biết này để cải thiện phương pháp dự báo của bạn. Tôn vinh những cải tiến về độ chính xác để nuôi dưỡng một văn hóa cải tiến liên tục trong dự báo.
Các dự báo dài hạn đôi lúc được trình bày với mức độ chính xác cao, thể hiện một mức độ chắc chắn cao về tương lai.
Tại sao đây là một vấn đề: Độ chính xác quá mức trong dự báo dài hạn có thể tạo ra cảm giác sai lầm về độ chính xác và độ tin cậy. Điều này có thể dẫn đến sự tự tin quá mức trong ra quyết định dựa trên những dự báo này.
Cách phòng tránh: Sử dụng phạm vi hoặc kịch bản cho dự báo dài hạn thay vì ước tính điểm duy nhất. Hãy minh bạch về sự không chắc chắn ngày càng tăng trong các dự báo khi chúng mở rộng hơn vào tương lai. Cân nhắc sử dụng các kỹ thuật như mô phỏng Monte Carlo để mô hình hóa một loạt kết quả có thể xảy ra.
Dự báo tài chính là sự kết hợp giữa nghệ thuật và khoa học. Bằng cách nhận thức được những sai lầm phổ biến này và biết cách phòng trán, bạn có thể cải thiện đáng kể độ chính xác và hữu ích của dự báo tài chính của mình. Hãy nhớ rằng mục tiêu của dự báo không phải là dự đoán hoàn hảo - mà là cung cấp nền tảng tốt nhất cho việc ra quyết định sáng suốt.