English 
Vietnamese Ngày nay, điện toán đám mây (cloud computing) không còn là một khái niệm xa lạ mà đang dần trở thành một trong nhữnng giải pháp thông dụng không chỉ cho cá nhân mà còn cho các doanh nghiệp hiện đại. Tuy nhiên, không phải ai cũng có thể tinh tường mọi khái niệm liên quan đến Cloud.
Doanh nghiệp của bạn nên chọn Cloud công cộng (public) hay riêng (private)? Phần mềm dành cho một khách hàng hay cho nhiều khách hàng cùng lúc là như thế nào? SaaS và các giải pháp phần mềm được lưu trữ có giống nhau không?
Bài viết này sẽ giúp bạn làm quen với các định nghĩa cơ bản của Cloud Computing - điện toán đám mây.
Nội dung:
- Điện toán đám mây là gì?
- Đám mây công cộng, riêng và kết hợp
- PaaS vs IaaS vs SaaS
- Phần mềm như một dịch vụ (SaaS) vs Phần mềm lưu trữ (hosted software)
- Mô hình một người dùng và đa người dùng
Điện toán đám mây là gì?
Nói một cách đơn giản, điện toán đám mây cung cấp các tài nguyên máy tính theo yêu cầu thông qua internet. Các tài nguyên này bao gồm các công cụ và ứng dụng như lưu trữ dữ liệu, máy chủ, cơ sở dữ liệu, mạng và phần mềm.
Điện toán đám mây mang đến sự đổi mới nhanh chóng, tài nguyên linh hoạt và lợi thế về chi phí. Nhờ những lợi ích này, điện toán đám mây đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hiện đại.
Hầu hết chúng ta đã và đang sử dụng điện toán đám mây hàng ngày, điển hình như Gmail, Dropbox, Salesforce, HubSpot, Microsoft 365, v.v.
Tuy nhiên, không thể phủ nhận rằng điện toán đám mây là một thuật ngữ khá chung chung, được sử dụng để chỉ nhiều phân hạng, loại và mô hình hệ thống khác nhau.
Đọc thêm: Điện toán đám mây – Giải pháp cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ
Đám mây công cộng, riêng và kết hợp
Điện toán đám mây có thể được phân loại thành ba loại:
- Đám mây công cộng (public cloud): là điện toán đám mây được phân phối qua internet và chia sẻ giữa các doanh nghiệp.
- Đám mây riêng (private cloud): là điện toán đám mây chỉ dành riêng cho doanh nghiệp của bạn.
- Đám mây kết hợp (hybrid cloud): là một môi trường sử dụng cả đám mây công cộng và riêng.
Đám mây công cộng (public cloud)
Public cloud được sở hữu và vận hành bởi các nhà cung cấp dịch vụ (bên thứ ba) nhằm cung cấp các tài nguyên điện toán đến khách hàng như máy chủ và kho lưu trữ qua internet.
Đám mây công cộng cung cấp cho mọi khách hàng mọi quy mô nhiều lựa chọn giải pháp và tài nguyên máy tính, cũng như chi phí thấp và độ linh hoạt cao. Tất cả những điều đó làm cho đám mây công cộng trở thành mô hình phổ biến nhất của các dịch vụ điện toán đám mây.
Các dịch vụ trên đám mây công cộng có thể miễn phí hoàn toàn, miễn phí một phần hoặc được tính phí theo kiểu trả trước cho các tài nguyên mà khách hàng tiêu thụ.
Đọc thêm: 5 lí do điện toán đám mây (cloud) giúp doanh nghiệp linh hoạt hơn
Các dịch vụ public cloud có thể kể đến bao gồm email cơ bản và ứng dụng lưu trữ, đến các nhu cầu, đòi hỏi khắt khe hơn như phục vụ một nền tảng cơ sở hạ tầng quy mô lớn để phát triển phần mềm.
Với đám mây công cộng, nhà cung cấp dịch vụ là người chịu trách nhiệm cho việc bảo trì, quản lý và phát triển nhóm tài nguyên điện toán mà khách hàng sử dụng.
Đám mây riêng (private cloud)
Trái ngược với public cloud, mọi giải pháp điện toán thuộc mô hình private cloud thuộc về một khách hàng duy nhất và họ không chia sẻ các tài nguyên này với bất kỳ khách hàng nào khác. Đây là lựa chọn phổ biến của không ít doanh nghiệp do tính bảo mật, độc quyền, linh hoạt và hiệu quả.
Public cloud có thể được đặt tại trụ sở công ty hoặc được điều hành bởi một bên cung cấp dịch vụ thứ ba khác. Đám mây riêng có thể được tùy chỉnh để đáp ứng nhu cầu kinh doanh và bảo mật độc lập riêng của doanh nghiệp bạn.
Đọc thêm: 7 ứng dụng phổ biến của công nghệ điện toán đám mây
Nhờ khả năng hiển thị và kiểm soát cơ sở hạ tầng chặt chẽ hơn, doanh nghiệp có thể tiến hành các công việc IT tinh vi đòi hỏi phải tuân thủ yêu cầu nghiêm ngặt với độ bảo mật và hiệu suất cao. Tuy nhiên, tất cả những lợi ích này đi kèm với một thể giá cao hơn, đó là lý do chính mà giải pháp này không phổ biến.
Đám mây kết hợp (hybrid cloud)
Đám mây kết hợp là bất kỳ hệ thống nào kết hợp cả public và private cloud. Doanh nghiệp có thể sử dụng đám mây công cộng cho dữ liệu không quan trọng và không yêu cầu bảo mật để giảm chi phí và sử dụng đám mây riêng của họ cho các tác vụ trọng điểm hơn để tối ưu hoá độ bảo mật.
Hybrid cloud cũng thừa hưởng cả những đặc điểm tích cực và tiêu cực của cả hai mô hình public và private cloud. Khi một hệ thống tích hợp tốt, doanh nghiệp sẽ được trải nghiệm các tính năng như độ bảo mật, kiểm soát, tính linh hoạt và độ tin cậy cao hơn.
Tuy nhiên, điểm yếu của đám mây kết hợp là độ phức tạp cũng như chi phí đắt đỏ.
Đọc thêm: AWS quản lý và duy trì các trung tâm dữ liệu của mình như thế nào?
PaaS vs IaaS vs SaaS
PaaS (Platform as a Service – Nền tảng như một dịch vụ), IaaS (Infrastructure as a service – Cơ sở hạ tầng như một dịch vụ) và SaaS (Software as a Service – Phần mềm như một dịch vụ) là ba loại dịch vụ phổ biến nhất của điện toán đám mây được phát triển nhằm phục vụ các mục đích và nhu cầu khác nhau của khách hàng.
Phần mềm như một dịch vụ (SaaS)
Trong thị trường cung cấp các dịch vụ đám mây thì phần mềm như một dịch vụ, còn được gọi là dịch vụ ứng dụng đám mây, là lựa chọn phổ biến nhất của các doanh nghiệp.
Nhà cung cấp giải pháp mang lại cho người dùng các ứng dụng SaaS thông qua internet. Hầu hết các ứng dụng SaaS chạy trực tiếp thông qua trình duyệt web của bạn, có nghĩa là chúng không yêu cầu bạn phải tải hoặc cài đặt bất kỳ phần mềm nào trên máy tính, do đó bạn cũng không cần đến nhân viên IT hỗ trợ cài đặt.
Nhà cung cấp quản lý tất cả các vấn đề kỹ thuật chẳng hạn như vấn đề liên quan đến dữ liệu, phần mềm trung gian, máy chủ và lưu trữ, đảm bảo cấu trúc công nghệ luôn được bảo trì, cập nhật và hoạt động tốt.
Ưu điểm của SaaS là sự đơn giản, tiết kiệm và tiện lợi cho người dùng. Với việc nhà cung cấp dịch vụ thực hiện hầu hết các nhiệm vụ, từ duy trì, quản lý và phát triển hệ thống, xử lý các vấn đề kỹ thuật và hỗ trợ khách hàng, SaaS có thể giúp các công ty chuyển hướng nguồn lực của họ tập trung vào các hoạt động kinh doanh cốt lõi.
Tuy nhiên, SaaS cũng có những nhược điểm riêng chẳng hạn như khả năng tương tác thấp, khách hàng ít quyền kiểm soát và khả năng tùy chỉnh thấp.
Đọc thêm: Accor đón đầu giai đoạn phục hồi hậu COVID với điện toán đám mây
Nền tảng như một dịch vụ (PaaS)
Các dịch vụ nền tảng đám mây, còn được gọi là nền tảng như một dịch vụ (PaaS), cung cấp các thành phần đám mây cho một số phần mềm nhất định, phục vụ chủ yếu để tạo ứng dụng. Nói cách khác, PaaS cung cấp một khuôn khổ cho các lập trình viên thiết kế và phát triển ứng dụng.
PaaS được cung cấp thông qua web giống như SaaS. Bởi vì tất cả các máy chủ, kho lưu trữ và mạng có thể được quản lý bởi doanh nghiệp hoặc nhà cung cấp dịch vụ, các lập trình viên có thể tập trung nguồn lực của họ vào việc tạo ra phần mềm thay vì lo lắng về việc vận hành và duy trì cơ sở hạ tầng máy tính.
Loại dịch vụ đám mây này thường có sẵn và, trong hầu hết trường hợp, khá tiết kiệm.
Những nhược điểm của PaaS khá giống với SaaS: hạn chế tùy chỉnh, khó đổi sang các nhà cung cấp khác và khách hàng có ít quyền kiểm soát hoạt động.
Đọc thêm: So sánh chiến lược điện toán đám mây của SAP và Infor
Cơ sở hạ tầng như một dịch vụ (IaaS)
Cơ sở hạ tầng như một dịch vụ (IaaS) là một loại dịch vụ điện toán đám mây cung cấp các tài nguyên điện toán, lưu trữ và kết nối thiết yếu theo yêu cầu. IaaS cho phép doanh nghiệp tiếp cận nguồn tài nguyên điện toán dồi dào mà không cần đầu tư vào phần cứng cũng như quản lý hay phải xây dựng một trung tâm dữ liệu vật lý.
IaaS cung cấp các dịch vụ điện toán đám mây, bao gồm nhưng không giới hạn các dịch vụ như máy chủ, mạng, hệ điều hành và lưu trữ thông qua công nghệ ảo hóa. Các máy chủ đám mây này thường được cung cấp cho công ty thông qua một dashboard hoặc API, cho phép khách hàng kiểm soát toàn bộ cơ sở hạ tầng.
IaaS cung cấp các công nghệ và tính năng tương tự như một trung tâm dữ liệu truyền thống nhưng thay vì xây dựng một trung tâm dữ liệu vật lý, doanh nghiệp truy cập máy chủ và kho lưu trữ thông qua một trung tâm ảo trên đám mây mà không cần phải duy trì hoặc quản lý nó.
Trái ngược với SaaS và PaaS, IaaS mang đến cho khách hàng nhiều quyền kiểm soát hơn. Trong hầu hết các trường hợp, khách hàng có toàn quyền kiểm soát cơ sở dữ liệu. Tuy nhiên, điều này có nghĩa là khách hàng chịu toàn bộ trách nhiệm về hệ điều hành, phần mềm trung gian, thời gian vận hành, v.v.
Với nhiều lợi ích như khả năng mở rộng, tính linh hoạt, khả năng kiểm soát nhiều hơn và hiệu quả chi phí, IaaS là một lựa chọn rất phổ biến cho nhiều công ty muốn sử dụng và kiểm soát hệ thống của họ mà không phải trả chi phí mua phần cứng.
Phần mềm như một dịch vụ (SaaS) vs Phần mềm lưu trữ (hosted software)
Phần mềm SaaS và Hosted cung cấp một số lợi ích khá giống nhau, tuy nhiên, cả hai cũng có một số khác biệt chính cũng như ưu và nhược điểm riêng. Để có thể chọn giải pháp phù hợp nhất cho nhu cầu của bạn, điều quan trọng là phải hiểu sự khác biệt giữa cả hai và những gì chúng cung cấp.
Như đã đề cập ở trên, SaaS là các ứng dụng được phân phối cho khách hàng thông qua web. Phần mềm SaaS không yêu cầu người dùng cài đặt bất kỳ ứng dụng nào và được cung cấp bởi nhà cung cấp dịch vụ.
Hình thức dịch vụ đám mây này rất phổ biến do độ tin cậy cao, chi phí ban đầu thấp và tiện lợi vì các nhà cung cấp dịch vụ thầu hầu hết việc quản lý và bảo trì.
Tuy nhiên, SaaS có những nhược điểm riêng, chẳng hạn như hạn chế kiểm soát và tùy chỉnh cũng như chi phí dài hạn cao hơn.
Một cách khác để cung cấp phần mềm cho người dùng thông qua internet là phần mềm lưu trữ (hosted software). Nói một cách đơn giản, phần mềm lưu trữ là phần mềm mà khách hàng mua và sở hữu, nhưng được cài đặt thông qua một trung tâm lưu trữ ảo thay vì trên máy chủ của khách hàng.
Vì khách hàng sở hữu phần mềm, họ có thể chọn cập nhật và tuỷ chỉnh phần mềm bất cứ khi nào phù hợp nhất.
Một trong các nhược điểm của mô hình hosted software là khách hàng sẽ phải tham gia nhiều hơn vào phần cài đặt, bảo trì và cập nhật phần mềm và đòi hỏi doanh nghiệp cần một đội ngũ IT riêng hoặc được hỗ trợ bởi một nhà cung cấp dịch vụ quản trị IT (MSP).
Ngoài ra, vì khách hàng sở hữu phần mềm, họ vẫn phải trả trước một khoản phí bản quyền khá cao so với phí thuê hàng tháng của mô hình SaaS.
Mặt khác, mô hình trả tiền trước của SaaS có thể dẫn đến tổng chi phí cao hơn trong thời gian dài. Bởi vì khách hàng không sở hữu phần mềm, việc tùy chỉnh sẽ bị hạn chế đáng kể so với phần mềm lưu trữ.
Mô hình một người dùng và đa người dùng
Đây cũng là một khái niệm phổ biến và khá quan trọng cần cân nhắc khi doanh nghiệp tìm hiểu các dịch vụ đám mây.
Đọc thêm: Khác biệt giữa phần mềm on-premise/hosted cloud và multi-tenant
Mô hình một người dùng (single-tenant)
Single-tenant là một phiên bản duy nhất của phần mềm và cơ sở hạ tầng hỗ trợ phục vụ một khách hàng duy nhất. Với mô hình này, mỗi khách hàng có cơ sở dữ liệu và phiên bản phần mềm độc lập, không chia sẻ với bất kỳ ai khác.
Nhà cung cấp dịch vụ đám mây vẫn sẽ hỗ trợ quản lý phiên bản phần mềm và cơ sở hạ tầng chuyên dụng nhưng khách hàng sẽ kiểm soát gần như toàn bộ việc tùy chỉnh và cơ sở hạ tầng. Một số đặc điểm chung đồng thời cũng là lợi thế của mô hình single-tenant là khả năng cung cấp mức độ tương tác và kiểm soát người dùng cao, cũng như độ tin cậy, bảo mật và khả năng sao lưu tốt.
Tuy nhiên, những lợi ích này dẫn đến chi phí cao hơn cho khách hàng.
Mô hình đa người dùng (multi-tenant)
Mô hình đa người dùng có nghĩa là một phiên bản của phần mềm và cơ sở hạ tầng phục vụ nhiều khách hàng. Các khách hàng cùng sử dụng chung một phiên bản ứng dụng phần mềm và cũng chia sẻ cùng một cơ sở dữ liệu. Dữ liệu của mỗi khách hàng hoàn toàn tách biệt với những khách hàng khác. Loại hệ thống này rất phổ biến trong môi trường SaaS.
So với single-tenant thì multi-tenant rẻ hơn, cho phép doanh nghiệp tận dụng tối đa tài nguyên, chi phí bảo trì thấp và dung lượng điện toán lớn hơn.
